Dubrownik (Dubrovnik)

Niektórzy twierdzą, że Dubrownik to najpiękniejsze miasto na świecie. Może to lekka przesada, ale z pewnością to bardzo ładne miasto i trzeba je, a szczególnie ufortyfikowaną starówkę – zobaczyć.

Niestety aktualnie występuje jeden mankament – dojazd autem nie jest najwygodniejszy. Dubrownik znajduje się na południowym skraju Chorwacji. Odległość do przejechania z północy jest spora, ale nie tu leży problem. Jest nim brak autostrady do samego Dubrownika.

Do 2013 r. autostradę A1 zbudowano i oddano do użytku do miejscowości Vrgorac (na południe od Splitu). Obecnie trwają prace na odcinku do Ploče. Spory, pozostały jeszcze do wykonania odcinek do Dubrownika (z tranzytem przez BiH) znajduje się w planach.

Po zjechaniu z autostrady, pozostaje jazda lokalnymi drogami (głównie nr 8), a te są wąskie, kręte i poprowadzone przez wsie i miasteczka. Zwolnienie do średniej prędkości 50 km/h, przy dłuższej trasie robi różnicę.

My przyjedziemy do Dubrownika z pewnością jeszcze raz, ale jak zbudują do końca autostradę!

Przy okazji przypomnienie – jadąc do Dubrownika przejeżdża się przez mały fragment Bośni i Hercegowiny, zabierzcie ze sobą paszporty.

Z drugiej strony widoki po drodze – niesamowite. Góry schodzące do morza, kolor wody, wyspy i półwyspy – bajka. Pomijając nawet sam Dubrownik, natura na południu Dalmacji jest bardzo interesująca. Dojeżdżając do Dubrownika, widzieliśmy na powierzchni morza dość równo porozstawiane boje. Domyśliliśmy się, iż to hodowle małży. Później, w mieście postanowiliśmy ich spróbować, licząc na świeże dostawy. Były wyśmienite!

W pobliżu miasta znajduje się lotnisko międzynarodowe.

Dubrownik (nazwa słowiańska) zwano po dalmatyńsku i po włosku Ragusa. Język dalmatyński (z grupy j. romańskich) funkcjonował w dawnych czasach w Dalmacji i był pochodną łaciny (pamiątka po rzymskich podbojach) z wpływami weneckiego dialektu języka włoskiego, a później także języka chorwackiego.

O kwestiach językowych wspomnieć można, by przywołać ową Ragusę, a to nazwa ważna dla historii regionu. W VII w. na wyspie Laus łacińscy uchodźcy z pobliskiego Epidaurum założyli osadę Ragusa. Wkrótce u podnóża wzgórza Srd, Słowianie założyli swoja osadę. W XII w. Ragusa i Dubrava zostały połączone. Zasypano kanał dzielący wyspę od brzegu, który przebiegał w miejscu obecnie głównej ulicy – Placa (inaczej Stradun).

Od momentu powstania Ragusa znajdowała się w obszarze wpływów Cesarstwa Bizantyjskiego. Po okresie krucjat Ragusa znalazła się w latach 1205 – 1358 pod panowaniem Wenecji, a od 1358 r. weszła w skład królestwa Węgiersko-Chorwackiego. Od XIV w. aż do 1808 r. Ragusa choć płaciła daniny, była politycznie niezależna, rządzona przez arystokrację, szczyt jej potęgi przypadał na XV-XVI w. Jej obszar obejmował mały fragment południowej Dalmacji od Neum do Prevlaki, z półwyspem Pelješac oraz wyspami Lastovo i Mljet.

Republika Ragusy poważnie rywalizowała w regionie z Republiką Wenecką i ostała się nawałnicy Imperium Ottomańskiego. Ragusa miała jak na tamte czasy świetnie rozwinięty handel i nowoczesne prawodawstwo. Idee wolnościowe przyciągały do Ragusy uchodźców z innych krajów, np. Żydów z Hiszpanii i Portugalii.

Wraz z upadkiem żeglugi śródziemnomorskiej i republika zaczęła podupadać. Gwoździem do trumny było katastrofalne trzęsienie ziemi z 1667 r. Zginęło 5000 osób, zrównanych z ziemią zostało wiele domów. W 1699 r. Republika sprzedała Turkom dwa fragmenty swego terytorium by odgrodzić się od wojsk weneckich. Ma to odbicie w dzisiejszym przebiegu granic Chorwacji, jako że ten kawałek ziemi obecnie należy do Bośni i Hercegowiny, dając jej maleńki dostęp do Adriatyku...

W 1806 r. wkroczył do Republiki Napoleon, potem podczas Kongresu Wiedeńskiego (1815) Ragusa stała się częścią Austro-Węgier, do 1918 r. Po upadku Habsburgów, Ragusa została włączona do Królestwo Słoweńców, Chorwatów i Serbów (później Królestwo Jugosławii), a nazwę miasta zmieniono na Dubrovnik.

We wczesnych latach 1970tych stare miasto w Dubrowniku zostało zdemilitaryzowane, by nigdy nie stało się ofiarą wojny. W 1979 r. starówka Dubrownika została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nie przeszkodziło to wojskom Jugosłowiańskiej Armii (Serbowie i Czarnogórcy) zbombardować Dubrownik z okalających wzgórz, powietrza i z morza w 1991-1992 r.

Aktualna pogoda w Dubrowniku.

Dubrownik jest spory, rozrzucony na zboczach wzgórz, z dużą starówką ukrytą za ogromnymi murami. Mury nigdy nie zostały zdobyte w bezpośredniej walce.

Przed zwiedzaniem warto pofatygować się do punktu informacji turystycznej i wziąć mapkę – łatwiej się potem odnaleźć na starówce i w mieście. Punkt poza starówką znajduje się przed bramą Pile (zachodnią), naprzeciwko hotelu Hilton Imperial. Drugi jest wewnątrz murów, przy bramie Ploče (wschodniej).

Klimat jest w Dubrowniku śródziemnomorski, z łagodną, deszczową zimą oraz suchym i gorącym latem (średnie temperatury 21-29°C). Wyróżnia to miejsce Bora wiejąca zimnymi porywami od października do kwietnia. Burze zdarzają się przez cały rok, nawet latem.

Starówka zamknięta murami obronnymi jest mniej więcej na pół "przecięta" główną ulicą – Placa (Stradun). Łączy ona zachodnią bramę Pile z przejściem do portu przy placu Luža, obok wieży zegarowej. Jako ulica reprezentacyjna, jest zawsze pełna ludzi. Stały przy niej piękne pałace bogatej arystokracji, ale w dużej części zniszczyło je trzęsienie ziemi z 1667 r. Zainteresowanym polecam plan starówki Dubrownika w PDF z oficjalnej strony Rady Turystyki miasta.

Obecnie dużo tu sklepów i restauracji. Na boki odchodzą wąskie uliczki, niektóre dość malownicze. W nich także można znaleźć sporo restauracji i kafejek. Jedzenie tu nie jest gorsze niż przy głównej ulicy, a bardzo często jest tańsze. Problem w Dubrowniku z restauracjami jest taki, że prawie przed każdą stoi ktoś kto nagania klientów do środka. Po chwili staje się to irytujące. Przypomina Daleki Wschód. Widać konkurencja jest ogromna.

Przy bramie Pile znajduje się Wielka Fontanna Onufrego. Jest częścią XV w. wodociągów, do których wodę doprowadzano z odległego o 12 km źródła. Ze ścian fontanny wypływa woda rurkami wokół okrągłej struktury z dachem w kształcie kopuły z otworem. Woda jest zdatna do picia, piliśmy – jest smaczna. Naprzeciw fontanny, po drugiej stronie ulicy stoją: mały Kościół Zbawiciela (crkva sv. Spasa), który przetrwał trzęsienie ziemi oraz obok większy kościół i klasztor Franciszkanów, w którego części urządzono muzeum klasztorne.

Na drugim końcu ulicy, przy placu Luža znajduje się kilka wartych uwagi budynków: na wprost wieża zegarowa (obok Mała Fontanna Onufrego), z lewej Pałac Sponza, z prawej kościół św. Błażeja. Bardziej w prawo, przy Pred Dvorom stoi Pałac Wielkiej Rady i Pałac Rektorów (oficjalnych reprezentantów republiki), a w głębi katedra. Pałac Sponza to piękny przykład oryginalnej architektury sprzed trzęsienia ziemi, jako że pałac je przetrwał. W przeciwieństwie do niego katedra Wniebowzięcia NMP wzbudza mieszane uczucia. Sama bryła jest interesująca, ale z zewnątrz wygląda na nieco zaniedbaną.

Na prawo od katedry i w głąb starówki znajduje się kościół św. Ignacego. Jego ogromną bryłę najłatwiej można podziwiać z murów miejskich. Idąc od katedry na lewo, trafimy do drugiego przejścia do starego portu, zamkniętego z prawej strony twierdzą św. Jana. Do twierdzy można dojść idąc ulicą na wprost od katedry. Ze starego portu odpływają małe statki do Cavtat i na Lokrum. Cały port pełen jest restauracji i barów.

Idąc z portu do bramy Ploče ulicą sv. Dominika, mijamy kilka małych kościołów oraz klasztor i kościół Dominikanów – to kolejny ważny zabytek Dubrownika. Kompleks klasztorny mieści muzeum.

Praktycznie całe stare miasto, domy, ulice i mury wykonano z kamienia.

Mury okalające od XIV w. miasto mają 2 km długości. Dzięki kolejnym przebudowom, od strony lądu mierzą do 25 m wysokości i 4 do 6 m grubości, natomiast są cieńsze od strony morza, tu wspomaga je wysokie urwisko. Przez lata skutecznie chroniły miasto, a obecnie dają szansę turystom zobaczyć je z góry, a to wspaniały widok. Wejście na mury jest płatne 30 kn dzieci i młodzież (5-18 lat), 90 kn dorośli. Bilety po zakupie zachowajcie do kontroli. Zdarza się, że przy innym wejściu na mury, obsługa będzie chciała je ponownie sprawdzić!

Główne wejścia znajdują w pobliżu bram Ploče i Pile. Przejście murów zajmuje około godziny, ale jeśli chcecie spokojnie popatrzeć, porobić zdjęcia – zarezerwujcie 1,5 do 2 godz. Istotne to jest, ponieważ na pół godziny przed zamknięciem murów dla zwiedzających bileterzy mogą Was już nie wpuścić. Z drugiej strony najciekawszy czas na wejście na mury to ranek lub popołudnie, kiedy słońce jest niżej i ładnie oświetla dachy. Wówczas także nie jest może aż tak gorąco... Wybierzcie sobie kierunek zwiedzania zgodny, lub przeciwny do wskazówek zegara, ale weźcie pod uwagę aby najlepsze słońce było kiedy będziecie na odcinku północnym. Stamtąd starówka wygląda chyba najciekawiej. Ładnie komponuje się w tle wyspa Lokrum. Najwyższym punktem murów (i starego miasta) jest górny poziom baszty Minčeta (XV-XVI w.) znajdującej się w północnym zakątku murów. Widok na dachy starówki i na Dubrownik z okolicami – niezapomniany. Godziny otwarcia murów latem, czyli czerwiec-lipiec 08:00-19:30 i sierpień-wrzesień 08:00-18:30.

Dwa elementy fortyfikacji znajdują się poza murami starówki. To fort Revelin z XVI w. zbudowany przy bramie Ploče, w celu jej obrony. Drugi to fort Lovrijenac (XIV-XVI w.) zbudowany na wysokiej (37 m) wbijającej się w morze skale nieopodal bramy Pile.

Kiedyś można było dość łatwo podziwiać Dubrownik i okoliczne wyspy z górującego nad miastem szczytu wzgórza Srd (412 m.n.p.m.). Prowadziła tam kolejka linowa, niestety zniszczona w czasie ostatniej wojny (1991-92) i nie miałem okazji z niej skorzystać. Pozostało podjechać samochodem – ostro pod górę...

Przyjaciele dali znać, że na szczęście kolejkę wreszcie niedawno odbudowano i można wjechać gondolką na Srd. Jest tam platforma i restauracja z widokiem. Dla zainteresowanych adres strony operatora kolejki. Na tej stronie można podziwiać wirtualną panoramę Dubrownika ze wzgórza. Koszt podróży powrotnej – dorośli 94 kn, dzieci w wieku 4 – 12 lat 40 kn. Latem (czerwiec – sierpień) kolejka kursuje od 09:00 do 24:00, co 30 min. Dolna stacja znajduje się niedaleko murów, po północnej stronie starówki. Na panoramie widać, że jest tam stosunkowo blisko parking, pytanie tylko jak z dostępnością miejsc w sezonie.

Podobno najlepsze oświetlenie do robienia zdjęć z góry jest rano...